Un percorso di ricerca internazionale condotto da Øyvind Brandtsegg e promosso dalla Norwegian University Of Science And Technology, che esplora e amplifica tramite tecniche di analisi ed elaborazione digitale, le capacità di interazione/comunicazione tra musicisti. Corde, voci, fiati, movimentazioni fisiche e svaria altra roba che una quarantina di artisti dopo una lunga fase di pratica, organizza lungo traiettorie di segnali acustici che si influenzano l’un con l’altro. Una sorta di opacizzante sfarfallio, l’effetto prodotto dalla ricerca sulla massa sonora generata. Dove nel primo cd, “Poke It With A Stick”, vengon esposte libere e crude fasi di ricerca e rilascio. Tra svolazzi, detriti, inciampi e meraviglie in varia grammatura. Mentre “Joining The Bots” è opera di taglio, raccordo e assemblaggio tra i flussi. Parecchi momenti d’interesse non ortodossi, tra raschiamenti, contrasti, spintonamenti avant e qualche rara instabilità messa nel conto. Marco Carcasi
Als we Google Translate mogen geloven, en dat moeten we als liefhebber van deviante muziekjes en bijhorende vreemde titels vaker dan ons lief is, zou Ekkert Nafn “naamloos” betekenen in het Ijslands.
Een eponiem album dus van geluidskunstenaars Francisco López en Miguel A. García (ook gekend onder de naam Xedh).
López is de naam bij uitstek voor de liefhebbers van zogenaamde “intelligente noise”. Lawaai dat niet bedoeld is om louter te choqueren, maar door allerlei lagen en spanningen op te bouwen in staat is veel meer teweeg te brengen bij de luisteraar.
De man gaf al honderden concerten, workshops en geluidsinstallaties in meer dan 70 landen verspreid over de zes continenten.
Zijn muzikale catalogus die aanving in 1985 telt ondertussen al zo’n 140 werken die zich laten omschrijven als minimale electroakoestische soundscapes, waarbij de betrachting is om een ideaal voor absolute musique concrète te bereiken.
Een ambitieuze doelstelling, en wat ons betreft slaagt de man er wel degelijk in, want zijn benadering vinden we uitermate opwindend.
Vaak hebben zijn werken geen titel, het feit dat zijn bijdrage aan Ekkert Nafn als titel ‘Untitled #351’ meekreeg, is veelzeggend over zijn input.
Op dit nummer van een goed half uur gaat hij aan de slag met field recordings opgenomen in Chicago, Ljbuljana, Gougan Barra (een plaats in Ierland die door veel toeristen over het hoofd wordt gezien), Kathmandu, Parijs en Den Haag, als studiowerk uit het Nederlandse Loosduinen, stammende uit de periode 2013-2017. Verder wordt er gebruik gemaakt van elektrische en mechanische apparaten, waarvan de geluiden in verschillende mate met digitale hulpmiddelen gemanipuleerd werden.
Na het samenstellen van deze verzameling geluiden, gingen beide artiesten onafhankelijk verder componeren en kwamen tot stukken die onvermijdelijk elkaars esthetiek kruisen. In de twee chimerische werken die op dit album worden gepresenteerd, kunnen we de auteursidentiteit van elke artiest op meerdere en verrassende manieren met elkaar verweven herkennen.
‘Untitled #351’ is een sterk staaltje dat een belangrijke eigenschap van zijn werk in zich meedraagt: het vernietigen van de grenzen tussen industriële – en omgevingsgeluiden.
Tegen zo’n klepper te moeten opboksen is natuurlijk geen cadeau, maar García bewijst op ‘Applainessads’ over voldoende talent te beschikken om niet in de vergetelheid te vervallen.
Voordat u zich massaal op Google Translate stort, willen we even meegeven dat García vaak verzonnen woorden gebruikt om zijn stukken een titel te geven, op zoek naar geluiden en vormen die op de een of andere manier verband houden met de muziek. Soms ontdekt hij binnen deze verzonnen woorden woorden uit talen die hij niet begrijpt.
Deze opkomende artiest uit het Baskenland heeft weliswaar niet zo een lange staat van dienst achter zijn naam, toch verscheen hij in de luttele tien jaar dat hij actief is reeds op een honderdtal albums. Naast zelf muziek maken, is hij ook oprichter van Klub Larraskito (een club in Bilbao waar experimentele concerten geprogrammeerd worden), verantwoordelijke bij het Zarata Festival (festival voor “weirde” muziek) en maakt deel uit van de coördinatie van culturele initiatieven als Hotsetan en Azkuna Zentroa.
Wat betreft het verspreiden van “gewaagde” muziek is deze man dus beslist geen groentje meer, en dat vertaalt zich ook in zijn eigen composities. Deze zijn elektro-akoestisch en improviserend van aard, en worden verkregen door het manipuleren van elektrische apparaten, soms vermengd met geluiden van akoestische instrumenten en field recordings.
Beide nummers zijn opgebouwd uit dezelfde bron aan materialen, maar uiteraard doet elk van de artiesten er geheel zijn eigen ding mee. Deze verschillende benaderingen maken van Ekkert Nafn een uitermate boeiend album.
Dit is een experimenteel album dat tot de verbeelding spreekt, en dit ook blijft doen na verschillende luisterbeurten (het is vaak anders), of om het zelf eens in het Ijslands te zeggen (Google Translate laat ons hopelijk niet in de steek): “Mjög Gott”! Dimi Brands
Het Portugese Haarvöl, bestaande uit de geluidskunstenaars Fernando José Pereira, João Faria en Rui Manuel Vieira, kwam hier eerder aan bod. In augustus 2017 besprak ik het bij Moving Furnitures uitgekomen ‘Bombinate’. Inmidels verscheen vorig jaar bij ditzelfde label ‘Peripherad Debris’ en nog maar kort geleden zag bij het eveneens Portugese Crónica ‘Unwritten Rules for a Ceaseless Journey’ het licht. Reden genoeg dus om dit collectief weer eens onder het vergrootglas te leggen.
‘Periperherad Debris’ is het middendeel van wat een drieluik moet worden en dat startte met het hierboven genoemde ‘Bombinate’. Volgens Haarvöl staat de titel ‘Bombinate’ voor: “make a low, vibrating, humming sound.” Op ‘Peripherad Debris’ slaat het duo refererend aan de titel een nieuwe weg in: “toward the periphery as the remains of anything broken down or destroyed. It is between the enunciation of the sonority and its conceptual spatialization that the sounds that can be heard in this new album are played.” Dat klinkt veelbelovend en dit gevoel wordt nog versterkt als we kijken naar de hoes en naar de titel van het eerste stuk ‘Disaster Zone (For A.T.)’. Dat stuk begint waar ‘Bombinate’ ophield, bij die “low, vibrating, humming sound”, maar als snel herkennen we de deconstructie. Of zoals de heren het zelf veel beter uitdrukken: “it is on the periphery that the turbulence is bigger and more decisive, precisely because it is far from the center, it is also in these remains that are the most stimulating sonorities to be explored.” In de praktijk betekent dit de afwisseling tussen langgerekte drones en geluiden die dit proces op ingenieuze wijze verstoren, alsof er een stok tussen de spaken van een fiets wordt gestoken. Het is ook goed te horen in ‘An Endemic Sound of Fear Particles’, waarin het trio de spanning flink weet op te voeren, door dat mengsel van het gewone en het verstorende en in ‘Evasive Reasoning’ waarin een drone klinkt die veel wegheeft van een ontspoorde cirkelzaag. Op het slotstuk, ‘Brumal’ horen we een gastbijdrage van Bertrand Charvarria-Aldrete. Hij is mede verantwoordelijk voor de compositie en bespeelt hier de twaalfsnarige gitaar. Een gouden vondst, want nergens komt de boel zo onder spanning te staan als juist in dit nummer. Het maakt ons meer dan nieuwsgierig naar het derde deel!
Met ‘Unwritten Rules for a Ceaseless Journey’, waarop het trio samenwerkt met de in veldopnames gespecialiseerde Xoán-Xil López, maakt Haarvöl zijn debuut bij Crónica. Het album bevat de muziek die het collectief schreef voor ‘Revoluções’ (Revoluties) van choreograaf Né Barros van het Ballet Teatro. Een ballet uit drie delen waarin gereflecteerd wordt op het begrip revolutie. Zonder al te veel in detail te gaan, voor de liefhebber kan dat op de website van Crónica, gaat het eerstel deel ‘Something’s Missing (Utopian)’ in op de drijfveren voor een revolutie. Vaak gaat het daarbij, iets dat de titel weergeeft, om een gevoel van gemis. De huidige structuren voldoen niet, het kan beter. En inderdaad: dat heeft iets utopisch. Haarvöl vertaalt dit in een ogenschijnlijk duistere muur van geluid, waar je, als je goed luistert, meer kleur in ontdekt dan je op het eerste gehoor denkt. In het tweede deel ‘Pulsing Waves (Reality)’ ligt de nadruk op het pulserende, verwijzend naar gebeurtenissen die als een impuls werken voor die revolutie. Mensen gaan de straat op, komen in actie. De muziek klinkt hier aanvankelijk lichter van toon, maar blijft de spanning in zich houden. Gaandeweg wordt het echter steeds grimmiger, zoals dat vaker gaat met een opstand die uit de hand loopt. In ‘Don’t Look Back, Run (Trauma)’ staat het collectief stil bij het feit dat revoluties van alle tijden zijn, deels omdat we niets van de geschiedenis leren. De muziek klinkt conform, repeterend en berustend. Ben Taffijn
Francisco López e Miguel A. García sono due musicisti spagnoli da tempo attivi rispettivamente nel campo della sperimentazione e dell’improvvisazione, con ottimi riscontri in termini di critica. “Ekkert nafn”, che in islandese significa “senza nome”, è il primo lavoro realizzato in duo (è appena uscito per Crónica Records), e mette insieme fonografia, ovvero le registrazioni sul campo, e suoni generati da dispositivi elettrici e meccanici. In realtà, i due hanno lavorato singolarmente e atteso il momento nel quale si sarebbero incontrati i due diversi modi di intendere l’estetica musicale. Il risultato è un lavoro che dura poco meno di un’ora, suddiviso in due brani. Il primo, “Untitled#351”, è firmato da Francisco López e si apre con rumori meccanici acuti che, a un terzo del percorso, cedono il posto a fraseggi più dilatati e atmosferici. Nel finale, si rendono più riconoscibili suoni “elettrici”, con un umore generale più cupo. “Applainessads”, invece, è il pezzo composto da García e segue un incedere diverso, che non conosce le pause e i silenzi del precedente, ma si caratterizza per il suo flusso costante e per il fatto di comunicare un senso di inquietudine. Dal minuto quattro al minuto dieci, conosce una fase di grande intensità e di ambient scurissima, dopo arriva un rallentamento, con suoni quasi impalpabili, prima di una nuova brevissima crescita e una chiosa con rumori naturali. “Ekkert nafn” è un lavoro che ha reso possibile l’incontro fra due approcci e stili più distanti di quanto possa sembrare superficialmente: il risultato è interessante, ma, data l’inevitabile vocazione meramente sperimentale dell’opera, l’ascolto è inevitabilmente consigliabile a palati finissimi. Piergiuseppe Lippolis
